Tym czym dla Rewolucji Francuskiej kobieta w czepku frygijskim tak dla Powstania Warszawskiego chłopiec w za dużym hełmie, symbolu vanitas, wizja artystyczna poddana dysharmonii i dysproporcji.
Choć bohaterstwem była już zabawa pośród wybuchających bomb, gdy stawały się celem „gołębiarzy”, to wśród kilkunastu tysięcy idących do niewoli Powstańców tysiąc sto stanowiły kilkunastoletnie dzieci, najmłodsi jeńcy w historii istnienia Konwencji Genewskiej, grupa jedyna, niepowtarzalna, kawalerowie Krzyży Virtuti Militari, Krzyży Walecznych, jak ten zabity 20 września, niespełna 12 letni, odznaczony Krzyżem Walecznych łącznik z batalionu „Gozdawa”, Mały Powstaniec, Witold Modelski. Mimo wszystkich życiowych niedosytów niezniszczalne, dumne i bogate, dziś często żałośnie roztrwaniane, przedwojenne patriotyczne wychowanie prowadziło Ich krótką życiową drogę do Ich zwycięstwa. Minęło sporo czasu, wiele się zdarzyło, już trzecie pokolenie sięga pamięcią do tego małego, nieśmiertelnego wycinka drogi.
Monika Kowaleczko-Szumowska, pracownik Muzeum Powstania Warszawskiego zbiera w swojej książce opowieści o dzieciach Powstania – tak pisze we wstępie:
„ To wydarzyło się naprawdę. Wszyscy bohaterowie Fajnej Ferajny przeżyli Powstanie Warszawskie jako dzieci. Opowiadania zostały napisane na podstawie ich relacji zachowanych w Archiwum Historii Mówionej Muzeum Powstania Warszawskiego, rozmów, listów, które mi podarowali i innych materiałów.”
Tomasz Stankiewicz, Monika Kowaleczko-Szumowska i Zofia Pręgowska na podstawie książki realizują, wybierając trudną drogę dotarcia z przekazem historycznym do młodej widowni, starannie we wszystkich swoich elementach skomponowany, brawurowo kadrowany, film. Ten rozproszony świat obrazów wyłoni z pół mroku dawno zapomniane historie. Pierwsze sceny jak w Pokoleniu Wajdy, gra w „pikuty” jest dialogiem z mistrzem: „opowiem o innym pokoleniu.” Niczym w „Jumanji” nieśmiała i zagubiona, ośmioletnia dziewczynka (jakież podobieństwo do małej Zosi) odnajduje pamiętnik, we wnętrzu ukryta tajemnica, która zaprowadzi fajną ferajnę do niezwykłego miejsca. Dochodzi do nieprzewidzianych zdarzeń. Dzieci ożywią martwe otoczenie. Dowiedzą się ze świata przedmiotów, z opowieści naocznych świadków o surowej legendzie ich życia, nauczą się koleżeństwa. Film podzielony zdjęciami młodych powstańców w sepii oddziela każdą z kolejnych opowieści. Gdy już zabraknie Małych Powstańców mogących dać świadectwo czasom, ich pamiętniki czytają dzieci lub zawodowi aktorzy: Ewa Kuryłło i Piotr Pręgowski.
Film Fajna Ferajna uhonorowany został Brązową Szablą podczas zaszłorocznego Festiwalu Filmów Historycznych i Wojskowych.
