Gloria Victis

Gloria Victis !

„ Wedle relacji gen. Bukojemskiego, który był wówczas żonaty z Janiną Broniewską, najbliższą przyjaciółką Wasilewskiej, po wybuchu powstania do ich mieszkania wpadła właśnie „Wanda Lwowna”, oświadczając , że Powstanie Warszawskie wpłynęło na zmianę stosunku władz ZSRR ze Stalinem do koncepcji stworzenia 17 (Sowieckiej) Republiki Polskiej, co należało rozumieć jako ostateczne poniechanie jej utworzenia” – Stosunki Rzeczpospolitej Polskiej z państwem radzieckim 1918-1943. Wybór dokumentów Warszawa 1991.

2 października wieczorem jeszcze trwały walki. W nocy z 2 na 3 października, choć przez kilka dni wydawane były rozkazy a prasa podziemna działała, po 63 dni walki, Warszawa poddała się.

"Jak dostał w głowę, to się tak zdarza czasami, to opadł w tył i siedział taki ze spuszczoną głową...mózg wyciekał mu ale on żył jeszcze i cały czas mówił mamo...mamo, bardzo wyraźnie to mówił, rzadko to mówię ale jak ktoś to przeczyta lub dowie się, będzie wiedział co to jest wojna."- Jacek Tomaszewski ps. "Jacek z wieży"
"Dziś w nocy wysłałem patrol na stronę sowiecką żądając ognia artylerii...przesłanie broni i amunicji oraz lądowanie na moim brzegu przynajmniej baonu... nacisk jest szalony zwłaszcza wczoraj i dziś, utrzymanie się dnia dzisiejszego określić można jako cud, mam wszystkiego 150 ludzi, zmęczonych, rannych ale jeszcze mogących się bić gdyby widzieli jakieś szanse. Niemcy powbijali się klinami bojowymi starając się odciąć mnie zupełnie od Wisły. Dziś miałem na moim odcinku osiem natarć, każde wsparte przynajmniej 4-5 czołgami, huraganowym ogniem granatników. Czerniaków podobny jest do Starówki. Teraz jest kres... tylko pomoc z Pragi może uratować sytuację. Prawdopodobnie zdecyduję opuścić ulicę gdzie jest moje miejsce postoju i wyjdę ruinami między Wisłą i Zagórną i tu w dziurach będę czekał zmiłowania Bożego, albo kolejnego wybijania przez czołgi resztek ludzi. Zostać tutaj nie mogę, gdyż jest to ostatni szpital dla ludności cywilnej, która histeryzuje, więc musiałbym do niej strzelać, zresztą Niemcy szybko zapalą mi budynki i z pułapki się nie wydostanę. Takie jest położenie faktyczne. O ile czas nie przyniesie zmiany niedobitki jutro będą do szukania gdzieś na wybrzeżu Wisły." - Jeden z ostatnich raportów płk "Radosława"- Mazurkiewicza
" Powiedział, że jeżeli nie przyjdą pontony i nie wezmą wszystkich rannych to dalej nie będzie mógł prowadzić walk. Z tamtej strony ciągle mówili, że należy trzymać przyczółek, że pontony przyjdą i rannych zabiorą. Pułkownik dał rozkaz zebrania wszystkich ciężko rannych nad samą Wisłę i oni leżeli nad samą Wisłą przygotowani do ewakuacji."- mówi "Motyl" Zbigniew Ścibor-Rylski.
"Zojda" Zofia Świerszcz-Łazor, sanitariuszka- " Zostałyśmy wysłane nad brzeg Wisły, żeby załadować leżących tam rannych do łodzi.... tylko, że te łodzie nie przypłynęły...żadna, tam było mnóstwo rannych, nie jest sobie człowiek wyobrazić ile tam leżało a ile się utopiło płynąc...wszystko płynęło, tylko łodzi nie było."
"Radosław"- "Kończąc, życzę wszystkim moim przełożonym, żeby nie znaleźli się w podobnym położeniu... i liczę jak zawsze na to co mam w garści, a że nie mam już prawie nic to i liczenie niewiele pomoże. Do jutra wszyscy nie zginą, jakiś żywy świadek tej tragedii się uratuje..."
Fabularyzowany dokument Małgorzaty Bramy "Radosław" otrzymał Złotą Szablę V Międzynarodowego Festiwalu Filmów Historycznych i Wojskowych.