Zryw rozpoczęty przez Kościuszkę 24 marca 1794 r. w Krakowie przeraził dwory w Wiedniu, Berlinie, a przede wszystkim Petersburgu. Dowódca powstania chciał wolnej Rzeczypospolitej, ale zamierzał też wprowadzić reformy społeczne. Znaczące, choć nie tak głębokie, jak chcieliby tego francuscy rewolucjoniści.
…….
Nikołaj Repnin odwołany został przez Katarzynę po zawiązaniu Konfederacji Barskiej, ale wrócił jeszcze na nasze ziemie, podczas Insurekcji Kościuszkowskiej, dowodząc wojskami rosyjskimi na Litwie. Repnin był autorem aktu abdykacji Poniatowskiego podpisanej przez niego w Grodnie w 1795 r., jak widać ambasadorowie obcych państw zwykli pisać ważne pisma polskim politykom:
„ (…) Nie szukając w ciągu królowania naszego innych korzyści lub zamiarów, jak stać się użytecznym ojczyźnie Naszej, byliśmy także tego zdania, iż opuścić należy tron w okolicznościach, w których rozumieliśmy, że oddalenie Nasze przyłoży się do powiększenia szczęścia współziomków Naszych lub też przynajmniej umniejsza ich nieszczęścia; przekonani teraz, że pieczołowitość Nasza na nic się ojczyźnie Naszej nie przyda, kiedy nieszczęśliwa zdarzona w niej insurekcja pogrążyła ją w teraźniejszy stan zniszczenia, i rozważywszy, że środki względem przyszłego losu Polski koniecznie potrzebne z powodu naglących okoliczności, a od Najjaśniejszej Imperatorowej Wszech Rosji i innych sąsiednich mocarstw przedsięwzięte, jedynymi są do przywrócenia pokoju i spokojności współobywatelom Naszym, których dobro zawsze było najmilszym przedmiotem starań Naszych — postanowiliśmy przeto z przywiązania do spokojności publicznej oświadczyć, tak jako też niniejszym aktem najuroczyściej ogłaszamy, że wolnie i z własnej woli wyrzekamy się bez ekscepcji wszelkich praw Naszych do Korony Polskiej, do Wielkiego Księstwa Litewskiego i innych należących do nich krajów, jako też znajdujących się w nich posesji i przynależytości ; akt ten uroczysty abdykacji korony i rządu Polski w ręce Najjaśniejszej Imperatorowej Wszech Rosji składamy dobrowolnie i z tą rzetelnością, która postępowaniem Naszym w całym życiu kierowała (…)
